در بخش باغبانی بهترین نوع سرمایه گذاری بلندمدت از نظر اشتغال زائی و درآمد در بخش نخل کاری است و از طرفی سیستم نگهداری و مرحله داشت و برداشت آن با سایر باغات میوه متفاوت است و بیشترین اشتغال زائی را به خود اختصاص می دهد چنانچه تمام مسائل فنی و مدیریتی از زمان کاشت تا برداشت رعایت شود می توان به اهداف موردنظر یعنی محصول بیشتر و با کیفیت دست یافت لذا اجراء دستورالعمل فنی الزامی است.
اقلیم
بهترین مناطق برای درخت خرما مناطقی هستند که دارای زمستان های معتدل و تابستانی گرم و خشک برای رسیدن میوه باشد و در مدت ۷ـ۵ ماه یعنی از زمان گرده افشانی تا برداشت میوه بارندگی یا رطوبت بیش از اندازه نداشته باشد.
دامنه تغییرات برای نشو و نمای درخت خرما در کشورهای خرماخیز به ۱۸۹۲ متر یعنی از ۲۹۲ متر پائین تر از سطح دریا (بحرالمیت) تا ۱۵۰۰ متر بالاتر از سطح دریا می رسد. ارتفاع بازدارنده کشت موفقیت آمیز درخت خرما ۱۲۰۰ متر به بالا است.
بهترین مناطق کشت خرما در عرض جغرافیائی ۳۴ ـ ۲۴ درجه عرض شمالی است. در این مناطق خرماکاری از ۲۸ درجه و ۷ دقیقه عرض جغرافیائی شمالی در جنوب تا ۳۴ درجه و ۳۱ دقیقه عرض جغرافیائی در شمال گسترش دارد.
آب و هوا
درخت خرما درجه حرارت های استثنائی حدود ۵۶+ درجه سانتیگراد و در فصل زمستان هم درجه حرارت های زیر صفر را برای چند روز تحمل می کند.
وقوع بارندگی در فصل گل دهی و فصل برداشت (مرداد تا مهرماه) عامل زیان آور به شمار می رود. بارندگی به مدت ۶ـ۴ ساعت قبل از گرده افشانی و بعد از گرده افشانی باعث کاهش درصد تلقیح میوه ها می شود و باعث رشد و نمو عوامل بیماری زای پوسیدگی گل آذین می گردد.
در صورت بارندگی بایستی مجدداً اقدام به گرده افشانی درخت خرما کرد. رطوبت نسبی هوا در مناطق خرما خیز بایستی ۷۵ـ۷۲ درصد باشد.
باد تأثیری بر روی نخل خرما ندارد و در مناطقی که بادهای شدید باشد به منظور جلوگیری از شکست شاخه ها بایستی بادشکن احداث کرد.
برای احداث بادشکن می توان از درخت اکالیپتوس، خرزهره و یا گز استفاده کرد که رشد آن سریع می باشد.
خرما دارای بیشترین مقاومت به شوری است. نخل خرما را می توان با شوری ۵/۳ دسی دیمنس بر متر آبیاری کرد. بهترین و بیشترین عملکرد، آبیاری با آب شیرین است. شوری ۵/۲ دسی دیمنس بر متر هیچ تأثیری بر کاهش عملکرد ندارد.
بهترین روش آبیاری سطحی، روش تشتکی است با ابعاد ۸/۱٭۵/۱ متر قطر و عمق ۳۰ـ۲۰ سانتیمتر و در آبیاری تحت فشار قطر تشتک بایستی ۳ متر و عمق آن ۳۰ـ۲۰ سانتیمتر باشد.
میزان آب مصرفی در آبیاری قطره ای با راندمان ۹۰ درصد ۱۰ تا ۱۵ هزار مترمکعب برای هر هکتار باغ بارور می باشد.
میزان آب مصرفی در زمان احداث باغ حدود ۵۰۰ مترمکعب می باشد. میزان مصرف آب با عواملی مانند بافت خاک، حرارت، میزان تبخیر و مراحل مختلف رویشی و زایشی بستگی دارد.
احداث باغ
پس از مشخص شدن مناطق با شرایط آب و هوائی مناسب جهت احداث نخلستان عملیاتی به شرح زیر بایستی انجام گیرد:
۱) ایجاد پروفیل در زمین مورد نظر به عرض ۱ متر و عمق ۲ متر جهت بررسی و مشخص شدن عوامل محدودکننده از جمله سطح آب سفره های زیرزمینی، بافت خاک و لایه های نفوذناپذیر و سخت.
۲) نمونه برداری آب و خاک و انجام آزمون جهت بررسی وضعیت شوری، قلیائی و عناصر خاک.
۳) تهیه نقشه نخلستان با مشخصات فاصله درختان و ردیف ها، خیابان ها و محل ایجاد تأسیسات موردنیاز، محل حفر چاه و استخر آب.
۴) تسطیح نسبی و انجام عملیات شخم عمیق و دیسک زمین.
۵) پیاده کردن نقشه نخلستان با دوربین و تعیین محل چاله ها با ابعاد ۸٭۸ متر.
۶) چاله کنی: بهترین ابعاد چاله برای کاشت نهال خرما ۱٭۱٭۱ متر (طول٭عرض٭عمق) می باشد. قبل از کاشت سه چهارم چاله ها بایستی با ترکیبی مساوی از ماسه بادی و خاک زراعی و کود حیوانی کاملاً پوسیده پر شود بعد اقدام به کاشت نهال خرما کرد.
۷) انتخاب نهال پاجوش: پاجوش خرما بایستی حداقل ۲ ساله و وزن آن بین ۲۵ـ۱۲ کیلوگرم باشد.
پاجوش خرما بایستی عاری از هر نوع آفت و بیماری باشد. پاجوش بایستی دارای رشد کافی بوده و تعدادی از برگ های تحتانی آن هرس شود. پاجوش بایستی رقم آن مشخص و از ارقام مرغوب و صادراتی باشد. چنانچه نهال کشت بافت برای احداث نخلستان استفاده شود بایستی نهال کشت بافت عاری از هر نوع بیماری و آفت بوده، مشخصات رقم و سن با اتیکت روی آن نصب شده باشد و در زمان کاشت بین ۵ـ۳ برگ اصلی داشته باشد.
پوشش نهال ها: پس از کاشت نهال خرما لازم است جوانه انتهای آن را با برگ های بریده شده و زائد خرما پوشانده شود تا از تابش مستقیم آفتاب و سرمای احتمالی در امان باشد.
آبیاری
نهال خرما پس از کاشت، بایستی در ماه اول هر روز، در ماه دوم ۲ روز یک بار و در ماه سوم سه روز یک بار آبیاری شود و پس از آن هر هفته یک بار آبیاری گردد.
- ۹۵/۰۱/۲۱